Geçtiğimiz yıl soğuk ve karlı geçen kış mevsiminde yine bol miktarda trafik kazasıyla karşılaştık. Yokuşları inemeyen veya çıkamayan araçların neden olduğu trafiğin de etkisiyle özellikle İstanbul, Ankara gibi büyükşehirlerde 15 dakikalık yolu saatler sonunda kat ettik. Oluşan zaman kaybı ve maddi kayıplar karşısında kaza yapan kadar yapmayanlar da mağdur oldu. Oysa kış gelmeden araçlarımıza kış lastiği taktırsak beyaz kabus, kabus olmaktan çıkacaktır. Kış lastiğine ek olarak araç bakımını yaptırıp bir de kar üzerinde sürüş teknikleri eğitimi alınsa bir sürücü olarak üzerinize düşeni fazlasıyla yapmış olacaksınız. Kış lastiği önemli. Çünkü otomobilin yol ile temasında temel ekipman ve aracın fren mesafesinden, direksiyon hakimiyetine, ilk kalkıştan viraj güvenliğine kadar sürüş güvenliğinde hayati önem taşıyor. Bu nedenle kış gelmeden kış lastiği almak sandaletleri çıkartıp kışlık botları giymemiz gibidir. Diğer taraft a kışın yaz lastikleriyle yola devam ettiğinizde çok sayıda riski kabullenirsiniz. Çünkü yaz lastiğinin karışımı yani hamur yapısı 7 C derecenin altındaki sıcaklıklarda sertleştiği için kış mevsiminde yola tutunmakta zorlanır ve sürücünün aracı kontrol etmesi imkansız olur.
Kış lastiği ise silika ile kauçuk karışımlı yumuşak hamur özelliği sayesinde karlı ve buzlu yollarda ya da yağışsız zeminde sertleşmediği için yola iyi tutunarak kalkışlarda, fren esnasında ve virajlarda sürüş güvenliğini korur. İşte bu yüzden yaz lastiğinin görevi kış lastiğine devretme zamanıdır. Yaz lastikli otomobili hava sıcaklığı 7 C derecenin üstüne çıkana kadar yapacağınız frenlemede fren mesafesi, kış lastikli bir otomobile göre karlı zeminde yüzde 30, buzlu zeminde ise yüzde 50'ye kadar artacaktır. Bu da sürüş güvenliği için büyük bir risktir. Diğer bir ifadeyle kış lastiğine sahip bir otomobil kışın 50 km/s hızla giderken fren mesafesinin 30 metre olduğunu farz edelim. Aynı şartlarda bu aracın üzerinde yaz lastiği varsa bu mesafe 38 metre belki de 40 metre olabilir. Aradaki 8-10 metre ise yaklaşık iki otomobil veya küçük bir otobüs boyuna denktir. Artık riski siz düşünün. Eğer araçta 2 adet kış lastiği varsa bu sefer frenleme sırasında tekerleklerin kızaklaması, virajlarda savrulma ve yokuş yukarı kalkışlarda patinaj yaparak zorlanma riski oldukça yüksektir. Bu nedenle kış lastiği satın alırken tüm tekerlekler için aynı marka ve modelde ürün tercih edilmelidir. Yani kış lastiği takım olarak satın alınmalıdır. Mevsimine göre lastik kullanımında yani kışın kış lastiği, yazın yaz lastiği kullanarak kesinlikle ek masraf yapmıyorsunuz.
Çünkü 1 takım kış lastiği alarak yaz lastiklerini saklayıp ömürlerini de uzatacaksınız. Aksi halde kışın kullanılan yaz lastikleri, sürüş güvenliğini riske atmasının dışında soğuk havalarda daha fazla deforme olacağı için ömrü de daha da kısalacak. Kışın yaz lastiklerini saklamak için ise lastik bayilerinin sunduğu hizmetlerden yararlanabilirsiniz. Ya da kuru ve nemsiz bir odada yaz lastiklerini saklayabilirsiniz. Bu saklama esnasında lastiğe jant takılıysa üst üste, eğer jant yoksa dik olacak şekilde depolayabilirsiniz. Diğer taraft a hala ülkemizde zincir bulundurma zorunluluğu var ve aslında zincir, aracın hem lastiğine ve mekanik parçalarına zarar veriyor. Hem de asfalt yol için de risk oluşturabiliyor. Ancak tamamen buzlu yollarda kış lastikleri yetersiz olduğunda zincir imdadımıza yetişiyor.
Kış lastiklerinin kullanımı sırasında, lastik hava basınçları kesinlikle düşürülmemeli ve üreticinin belirttiği değerlerde olması sağlanmalıdır.
Çünkü düşük hava basıncına sahip lastiğin kenarları daha çabuk yıpranır ama daha da önemlisi, yere tam temas edemeyen lastik tabanı, sürüş güvenliğini riske sokarken direksiyonun ağırlaşmasına ve yakıt tüketiminin artmasına neden olur. Lastik hava basıncı fazlaysa yine sürüş güvenliğiniz risk altındandır ve lastik tabanının orta bölümünde aşınma artar.
Lastik hava basıncı ayda bir kez kontrol edilmelidir ve kış lastiğinin diş derinliği 4 mm'nin altına düştüğü zaman veya yanlarında kırılmalar başladığı zaman yenisiyle değiştirilmelidir. Yeni kış lastiği alırken de üzerinde M+S yazısı ve kış lastiği sembolünün olması gerekiyor. Zaten kış lastiği diş derinliği de kışlık botlar gibi fazladır. Kış lastiği alırken üreticinin önerdiği ebatlar tercih edilmeli ve 4 lastiğin aynı marka, model ve desende olması gerekmektedir.
Yazı: Baturhan Boyacılar
